Wracamy z drugą częścią artykułu dotyczącego Management 3.0. Tym razem Marcin Ziółek opowiada kiedy warto stosować tę formę zarządzania oraz czy praca, w której za zarządzanie odpowiada nie tylko manager – ma sens.
DCG: Czy praca gdzie wszyscy odpowiadają za zarządzanie – nie tylko manager – naprawdę się sprawdza? Dlaczego?
Marcin Ziółek: W złożonym, szybko zmieniającym się świecie nie jesteśmy w stanie kontrolować wszystkiego. Jeśli spojrzymy na zespół czy firmę jak na złożony system adaptacyjny - którego elementami są ludzie, a cały system wykazuje złożone zachowania i jednocześnie dostosowuje się do zmieniającego się środowiska, to możemy zadać sobie pytanie – czy jesteśmy w stanie kontrolować taki system? Wspierając się prawami cybernetyki, podpowiem, że aby kontrolować wszystkie zachowania takiego systemu musielibyśmy mieć system nadzorujący co najmniej tak samo złożony . A co z aspektami pracy takimi jak: kreatywność, zaangażowanie, rozwiązywanie nietrywialnych problemów czy praca koncepcyjna? Nie można przecież zarządzać sposobem myślenia naszych współpracowników. Jeśli porównamy firmę do ogrodu, nie możemy wymagać od róż, aby rosły wysoko, miały proste łodygi, nie miały kolców i pięknie pachniały. Tak samo nie możemy domagać się od pracowników, aby byli zaangażowani i kreatywni i spełniali wszystkie nasze oczekiwania - Mamy za to wpływ na ich środowisko – tak jak w ogrodzie, możemy zapewnić odpowiednie nasłonecznienie, tak w firmie możemy zapewnić pracownikom komfortowe warunku pracy. W jaki sposób? Wystarczy, że zbadamy- potrzeby pracowników, dowiemy się co ich motywuje, czego potrzebują do efektywnej pracy i na tej podstawie postaramy się stworzyć odpowiednie otoczenie. Oczywiście nie mówię tu o sytuacji, w której pracownik jest roszczeniowy i nie wykonuje swoich obowiązków z należytą starannością. Postawa partnerska leży u podstaw Management 3.0, zaufanie, poczucie celu. Idealnie określił to Steave Jobs mówiąc: „Nie ma sensu zatrudniać mądrych ludzi, a potem wskazywać co muszą robić. Zatrudniamy ludzi, żeby oni mówili, co robić nam.” Darząc ludzi zaufaniem, jasno określając cele i granice odpowiedzialności jednocześnie wspieramy ich autonomię – pozwalamy, aby sami zarządzali swoja pracą, byli współodpowiedzialni za zarządzanie. Dzięki temu ludzie staja się zaangażowani i zmotywowani. Pamiętajmy, że wymaga to także kompetencji i to menager powinien upewnić się, że te kompetencje są na odpowiednim poziomie. Nie możemy osoby, która rozpoczyna swoją drogę zawodową zostawić bez wsparcia. Mówię tu jednak o wsparciu, pokazywaniu odpowiedniej drogi i stopniowym zwiększaniu obszaru autonomii.
DCG: Czy zastosowanie tej koncepcji skierowane jest wyłącznie do IT?
MZ: Z całą pewnością nie, zaryzykowałbym stwierdzenie, że koncepcję tą powinniśmy stosować wszędzie tam, gdzie pracujemy z ludźmi, gdzie tworzymy relacje. Management 3.0 jest sposobem myślenia, zbudowanym na tych samych podstawach i w tym samym nurcie, co Frederic Lalux określa mianem „Turkusowych organizacji” a prof. Andrzej Blikle „demokracją partnerską”. Istnieje wiele firm ceniących relacje i wartości ponad hierarchie i zarządzanie autorytarne i są to firmy produktowe, usługowe, szkoły czy choćby przedsiębiorstwa transportowe. Może podam przykład, całkowicie nie z branży IT.
Kilka lat temu, prowadziłem szkolenie Management 3.0 dla kadry zarządzającej hotelu należącego do jednej z największych światowych sieci. W kilka dni po szkoleniu, praktyka Moving motivators została
wykorzystana podczas rozmowy kwalifikacyjnej. Karty Moving motivators zawierają dziesięć motywatorów, które należy ułożyć w kolejności od najbardziej istotnych dla nas, a następnie opisać, dlaczego je cenimy. Podczas rekrutacji wymogiem było jak najlepsze poznanie kandydata, a także sprawdzenie dopasowania na stanowisko, które było wizytówką tego hotelu. Oczywiście do zastosowania tego narzędzia potrzebne jest zapewnienie odpowiedniego, bezpiecznego środowiska, wyjaśnienie celu i kontekstu. Wykorzystania tej praktyki, nie zalecałbym wykorzystania tego narzędzia przy pierwszym kontakcie z drugą osobą.
DCG: Kiedy warto zastosować tę formę zarządzania?
MZ: Zawsze i wszędzie, gdzie jest na to przestrzeń i otwartość a także odpowiedni czas. Celowo zostawiam pewną furtkę. Nawiązując do modelu Cynefin, który jest częścią modułu mówiącego o złożoności „Complexity thinking”:w momencie, gdy jesteśmy w środowisku chaosu – musimy po prostu działać – jak najszybciej ugasić pożar. Model Cynefin, stworzony przez Dave’a Snowdena, możemy wykorzystać przy podejmowaniu decyzji, w zależności od domeny (kontekstu) problemu. Model ten określa pięć obszarów, w których możemy się znaleźć. Od prostego, przez skomplikowany, złożony do chaosu i nieuporządkowania. Wykorzystując Cynefin łatwiej nam zidentyfikować daną sytuację i nadać sens zachowaniom. Przykładowo, gdy system informatyczny, za który jesteśmy odpowiedzialni nagle przestaje działać – nie będzie to najlepszy moment na poznawanie motywatorów członków zespołu czy wykorzystywanie innych praktyk Management 3.0. Wtedy musimy po prostu działać, tak aby zabezpieczyć otoczenie, zniwelować negatywne skutki, zredukować ryzyko. Management 3.0 może dostarczyć nam wiedzy, jak zarządzać w złożonym środowisku, wskazać modele i narzędzia. Dlatego też wspomniałem o odpowiednim czasie i miejscu. Jeśli mówimy natomiast o postawie zgodnej z Management 3.0 – warto stosować ją zawsze. Cytując Richarda Bransona „zadbaj o swoich pracowników, a oni zadbają o twoich klientów”. Dla mnie jest to kwintesencja zarządzania – stworzenie takiego środowiska, w którym inni będą mogli wykorzystać swoje talenty.
DCG: Jakie są pozytywne aspekty korzystania z Management 3.0?
MZ: Jeśli skupimy się na stworzeniu takiego środowiska, w którym pracownicy będą czuć się dobrze, będą doceniani, będą wykorzystywać swoje zdolności do robienia rzeczy, które dają im satysfakcje, znacznie zwiększymy szanse zespołu czy organizacji na osiągnięcie sukcesu. Management 3.0 dostarcza nam niezbędnych narzędzi, aby takie środowisko stworzyć. Pokazuje proste ćwiczenia, które nie wymagają dużego przygotowania i możemy je zastosować czy to w biurze czy w pracy zdalnej. Badania przeprowadzone na uniwersytecie Warwick dowodzą, że szczęśliwi pracownicy są średnio o 12% bardziej produktywni [1][2], świetnie określił to prof. Andrzej Blikle w książce „Doktryna Jakości” - "Najmniej wydajna jest praca niewolnika, a najbardziej wydajna jest praca ochotnika." Dlatego też warto postawić sobie pytanie – czy chcemy mieć w naszym otoczeniu niewolników czy ochotników? Jeśli ochotników, dobrze jest znać te osoby, nie tylko pod kątem kompetencji, ale przede wszystkim motywacji, wartości ich osobistych celów.
DCG: Jakie ćwiczenie jest Twoim ulubionym, które najczęściej wykorzystujesz podczas warsztatów?
MZ: Bardzo często, czy to w pracy z zespołami czy na warsztatach przeprowadzam ćwiczenie Personal Map. Narzędzie to jest połączeniem mapy myśli z informacjami, którymi chcemy podzielić się w grupie. Każdy z uczestników tworzy osobistą mapę, na której przedstawia siebie w formie tekstu lub rysunków zgodnie z ustalonym na początku szablonem. Ćwiczenie jest proste i zarazem bezpieczne do przeprowadzenia, gdyż każdy uczestnik sam stawia granice, ile chce o sobie powiedzieć. Następnie mapy są przedstawiane i grupa ma czas na zadawanie pytań. Można także mapy wywiesić na ścianie i połączyć sznurkiem elementy wspólne – obrazując w ten sposób jak wiele nas łączy. Dzięki zastosowaniu tak prostego ćwiczenia, mamy szanse lepiej się poznać, zbudować relacje i pokazać co jest dla nas ważne. Odpowiadając na pytanie: Jakie są pozytywne aspekty korzystania z Management 3.0 mogę powiedzieć, że jest to głównie wzrost zadowolenia, zwiększenie zaangażowania, polepszenie komunikacji i zmniejszenie rotacji pracowników. Wszystkie te elementy przekładają się na wyniki zespołu, działu lub firmy. Pamiętajmy jednak, że praktyki to tylko narzędzia, które możemy wykorzystać w dobry lub lepszy sposób. Ważniejsze są jednak nasze postawy i zachowania i na nich powinniśmy się skupić.
DCG: Nic nie jest idealne – to wie każdy, jakie negatywne skutki przynosi zarzadzanie tą koncepcją?
MZ: Jakie negatywne skutki może przynieść postępowanie w zgodzie z naszymi wewnętrznymi wartościami, traktowanie współpracowników jak partnerów i wspieranie ich w rozwoju? Myślę, że skutkami takimi może być niezrozumienie w środowisku, które nie jest przygotowane na takie podejście lub w otoczeniu, gdzie podejście takie jest czymś nowym. Z całą pewnością zarządzanie zgodne z Management 3.0 wymaga dużo odwagi, spojrzenia w głąb siebie i samoświadomości. Zmianę przede wszystkim należy zacząć od siebie. Oczywiście, są też osoby czy środowiska, które nie są w pełni gotowe, aby zarządzać w stylu Management 3.0. Tak samo jak nie wszystkie firmy są turkusowe czy gotowe na „demokracje partnerską”. W środowiskach takich możemy napotkać obawy przed zmianą czy nawet niechęć. Wierzę jednak, że jesteśmy w stanie zmienić chociaż najbliższe otoczenie, co może być pierwszym krokiem do zmiany.
DCG: Komu certyfikat z Managment 3.0 na pewno się przyda?
MZ: Certyfikat jest tylko potwierdzeniem znajomości koncepcji, wiedzę o Management 3.0 można czerpać z książek, Internetu, spotkań - meetupów. Na szkoleniach dzielimy się wiedzą, ćwiczymy dane praktyki, omawiamy różne sytuacje, tak abyśmy mogli wystartować z pewnego poziomu, nie popełniając błędów, które popełnili inni, na przykład ja. Zmieniłbym pytanie na takie: „komu wiedza o Management 3.0 na pewno się przyda?” Odpowiedzią mogą być opisy dwóch sytuacji. Pierwsza, która powtarza się często – uczestnicy szkoleń pytają „kiedy nasi przełożeni zapoznają się z tą koncepcją, czy planowane są szkolenia dla nich?”, widząc wartość w tym podejściu, chcieliby, aby przykład szedł z góry, aby ich dział/ firma pracowała w sposób zgodny z Management 3.0. Druga sytuacja, która zapadła mi w pamięć, to gdy właściciel pewnej firmy dowiedział się o szkoleniu przez przypadek, w rozmowie podczas odwożenia dzieci do szkoły. Po szkoleniu natomiast, wysłał wszystkich swoich menadżerów na kolejną edycje warsztatu. Komu wiedza o Management 3.0 na pewno się przyda – wszystkim którzy chcą pracować w dobrym środowisku, rozwijać się i czerpać radość z pracy.
1) https://warwick.ac.uk/newsandevents/pressreleases/new_study_shows
2) https://wrap.warwick.ac.uk/63228/7/WRAP_Oswald_681096.pdf?_ga=2.77037717.1842123499.1552272642-306591983.1551038892
______________________________
Marcin Ziółek - certyfikowany Scrum Master i Product Owner oraz licencjonowany trener Management 3.0, od 13 lat związany z branżą IT.
ANALIZA IT
